Meer dan de truien blijft de heroïsche tragiek hangen in het geheugen van de wielerfans. Onderweg is het spektakel het mooist, niet op het podium, tussen de missen. Steven Kruijswijks crash tegen de sneeuwwand van de Colle dell’Agnello was drama optima forma, extra versterkt door het kledingstuk dat de Brabander aanhad met nog twee ritten te gaan naar Turijn: de roze trui.

Ik moest meteen aan Wim van Est denken, in de zomer van 1951 de allereerste Nederlandse drager van de gele trui. Daags na de verovering nam hij in de afdaling van de Aubisque te veel risico voor het behoud van het tricot en stortte ermee in het ravijn. Ploeggenoot Gé Peters heeft hem in de diepte zien liggen en beschreef hem als een boterbloem.

Kruijswijk liet zien hoe een muur van sneeuw ook een ravijn van illusies kan worden. Een fatale stuurfout en hij tuimelde als een besmeurd puddinkje. Van Est wilde destijds verder, na omhoog te zijn getakeld, maar werd voor controle naar het ziekenhuis gebracht. Steven kon wel zijn weg vervolgen, in allerlei mogelijke lijdensvarianten met zijn achternaam. En Nederland leed met hem mee. 

Steven Kruijswijk, uit Nuenen, het dorp van Vincent van Gogh – blijkbaar is het een broedplaats voor kwellingen voor mensen met rood haar.

Hij heeft lang in de schaduw gereden van Robert Gesink en Bauke Mollema en nam bij de Nederlands ouverture van deze Giro dezelfde positie in achter Tom Dumoulin. Waar de Limburger moest opgeven steeg de Brabander op als mirakelse nieuwe favoriet voor het vaderland. Net als Erik Breukink in 1989, totdat die in de roze trui werd bevangen door een hongerklop op weg naar Corvara Alta Badia.

Steven Kruijswijk en de fans: het is een liefde vol zon- en schaduwzijden. Begin december 2014 kwam het bericht dat zijn fanclub was opgeheven. Het was niet zijn eigen wil, maar een kwestie van commerciële kapsones van zijn management over het professionaliseren van websites. Steven werd er niet direct populairder door. Voordeel was dat hij in stilte verder kon werken aan zijn opgang, niet als idool, maar als renner. Het succes van die strategie bleek in de Giro. Na het échec van Dumoulin eiste hij in de overtreffende trappen der Dolomieten zijn plaats in de zon op. Hij kreeg er in eigen land plotsklaps miljoenen fans bij, verenigd in een niet-officiële Kruijswijk-fanclub. 

De Italianen oordeelden anders. Ze vonden hem geen Protagonista, een uitgesproken persoonlijkheid met een verhaal. Dat was ook weer het puur Hollandse van een heel normale jongen. Opportunisten genoeg in Nederland die al zeker waren van zijn eindzege en klaar stonden voor een vroeg zomercarnaval. Dan zou de cirkel helemaal rond zijn, na de memorabele roze startdagen in Gelderland.

Op de radio hoorde ik nog een realist die de kans van een val opperde. Toen het gebeurd was, en eindeloos herhaald, zei Jose de Cauwer op d’n Belg: ‘Dat gedacht van Kruijswijk gaat negatiever denken.’

De verliezer van het roze had boven in Risoul een kernachtige samenvatting van deze gedachtegang: ‘Kut!’ 

Zag hem daarna omhoog rijden, richting Sant’Anna di Vinadio. Dat vond ik het sterkste. Met gehavend lichaam handhaafde hij zijn tred tussen de profiteurs van zijn val. Alleen Nibali kon overtuigend van hem wegrijden. Kruijswijk had nog wel het genoegen om te finishen vlak voor de man die het roze van hem over had genomen: Chavez, de nieuwe verliezer van de Giro. Het was een paar uur nadat Max Verstappen zich in Monaco had verstuurd, als in een coalitie van stuntelende jonge helden.

Met de herinnering aan de vreselijke tuimeling blijft Steven Kruijswijk die unieke Nederlander die alles had om voor het eerst de Giro d’Italia te winnen. Na de val blijft hij een held. Net als Wim van Est zal hij er nog jaren plezier van hebben.  

Foto: © Sportfoto/Oscar de Waele