Tekst: Dan Rolandus

Etappekoersen zoals het Critérium du Dauphiné zijn doorgaans koersen waar de klimmers zich willen testen en klaarstomen voor de Tour de France, voor het grote werk wat hen in de Pyreneeën en de Alpen te wachten staat. Johan van der Velde schreef 40 jaar geleden (!) geschiedenis door de 32e editie van de Dauphiné Libéré zegevierend af te sluiten. ‘’Ik ging naast Joop Zoetemelk mee als een beschermde renner. Joop stond er goed voor in het klassement, hij won de proloog (in Évian-les-Bains, DR). We hadden in de Dauphiné een sterke ploeg (verder met de Belg Paul Wellens, de Zwitser Beat Breu en Bert Pronk, DR). Ik herinner me niet veel meer van die wedstrijd, maar ik weet wel dat ik in de rit naar Grenoble de basis heb gelegd voor de eindoverwinning. Ik kwam voorop te zitten met een mannetje of zes en heb hen er één voor één afgereden en won de bergrit met een grote voorsprong en nam met een fikse voorsprong de leiding in het klassement. Ik weet niets meer van de laatste rit, maar wel dat ik de Dauphiné had gewonnen.’’

Trots

De wielercoureur uit de superformatie van TI Raleigh-Creda heeft het over de zware zesde bergetappe van Gap naar Grenoble op 1 juni 1980 waar hij in de laatste beklimming een kopgroep vormde met onder andere de Zweed Sven-Åke Nilsson (Miko-Mercier), Pierre Bazzo (La Redoute) en Marino Lejarreta (Teka). Met nog 60 kilometer voor de wielen sloeg de toen 23-jarige Brabander uit de stal van Peter Post zijn slag door uit de groep te demarreren en zijn lange solo naar Grenoble te besluiten met ruim drie minuten voorsprong op de Fransman Pierre Bazzo. Johan van der Velde hield in de laatste etappe van Veurey-Voroize naar de Mont Revard (Aix-Les-Bains) stand en schreef zo de 32e editie van de Dauphiné Libéré op zijn naam. De Fransman Raymond Martin (Miko-Mercier) de Portugees Joaquim Agostinho (Campagnolo) completeerden destijds het podium.

Johan van der Velde maakte in 1978 zijn debuut als prof in de wielerequipe van TI Raleigh-Creda met zijn befaamde Posttrein. De overstap van de amateurs naar de profs legde bij de geboren Rijsberger geen windeieren. Hij drukte meteen zijn stempel in de koers door in Zwitserland met twee overwinningen (in Yverdon en Thyon) de Ronde van Romandië te winnen en vervolgens te zegevieren in de Ronde van Engeland en de Ronde van Nederland. "Ik kwam in geweldige ploeg met een Jan Raas, Gerrie Knetemann, Cees Priem, Henk Lubberding en Hennie Kuiper, mannen die al veel hadden gewonnen. Dan weet als jonge renner dat de kans om zelf te winnen klein is. Ik kan me goed opofferen, maar dat nam niet weg dat ik ook eerzuchtig was en wilde winnen. Dus moest je slim zijn als de kans zich voordeed. Ik moest in Romandië rijden voor Hennie Kuiper. Hij zat in de slag met Johan de Muynck en stond er in het klassement goed voor. Maar ik zat in de laatste rit van Montreux naar Thyon2000 mee in de kopgroep. Aan de voet van de beklimming naar Thyon2000 gaf ik vol gas. Onderweg kwam ploegleider Peter Post langszij om te melden dat Hennie Kuiper in aantocht was. Maar toen schoot het door me heen dat ik hier ook de ‘Ronde’ kon winnen en heb ik niet gewacht, maar gas bij gegeven. Al die mannen moesten afhaken. Ik won de etappe op Thyon2000, de eindoverwinning en de bergtrui. Hennie vond dat toen niet zo leuk. Ik had de smaak te pakken. Wat goed is komt snel zeggen ze wel eens. Dat gevoel had ik twee jaar later ook in Grenoble, waar ik de basis legde voor de eindoverwinning in de Dauphiné. Dat ik 40 jaar geleden de Dauphiné, nog steeds als enige Nederlander, heb gewonnen, daar ben ik trots op.’’

Geel voor Joop, Wit voor Johan

Johan van der Velde werd vervolgens in hetzelfde jaar 1980 na een sterke Midi Libre (derde) enkele weken later in het Limburgse Geulle kampioen van Nederland en was daarmee klaar voor de Tour de France. Hij zou in zijn nationale trui als superknecht met veel beulswerk Joop Zoetemelk, ondanks de veel besproken en getoonde val naar Pra-Loup, naar de gele trui in Parijs loodsen. ‘’We hadden in de Tour met TI Raleigh een superteam (verder met Gerrie Knetemann, Bert Oosterbosch, Henk Lubberding, Jan Raas, Paul Wellens, Cees Priem, Leo van Vliet en Bert Pronk, DR). We wonnen tien ritten plus het geel voor Joop en ik veroverde als best geklasseerde jongere de witte trui. Ik had geen enkele illusie voor het klassement. Het verliep in de Pyreneeën niet zo goed, maar in de Alpen ging het super en was het mooi dat ik voor Joop mijn steentje kon bijdragen in een voor ons uniek verlopen Tour. We gingen niet alleen voor het klassement, maar pakten wat we pakken konden. Dat is in de loop der jaren helemaal veranderd, zie je nu niet meer.’’

Johan van der Velde, die in 1981 twee keer zegevierde in de Tour en drie etappes won in de Giro d ‘Italia (1986 en twee keer in 1987), werd in 1982 derde in het eindklassement van de Tour en won in 1985, 1987 en 1988 het puntenklassement in de Giro d ‘Italia. In 1988 bereikte de toenmalige coureur van GIS in de rit van Chiesa in Valmalenco naar Bormio als eerste de 2652 meter hoge top van de besneeuwde Gavia, leek op weg naar de overwinning, maar kwam bevangen door de kou gedesillusioneerd aan de finish in Bormio. Van der Velde hield vol en won uiteindelijk voor de derde keer de puntentrui.

Wonder

Johan van der Velde bleef ook na zijn wielercarrière betrokken bij zijn geliefde sport. Zo was hij buschauffeur van Team Roompot. In februari kreeg de voormalige wielervedette onderweg naar Barcelona te kampen met een bloedneus. ‘’Ik was met de teambus op weg naar Mallorca, stond in Barcelona te wachten op de veerboot voor de oversteek naar Mallorca. Ik had wat last van een bloedneus, misschien een verkoudheidje, was wat moe, maar niet ziek. Maar het bloeden hield aan waarop ik een dokter heb opgezocht en vervolgens naar het ziekenhuis werd verwezen. Het was onverantwoord om nog met de autobus te rijden. Er werd iemand geregeld om de bus naar Mallorca te rijden. De bloeddruk bleek te hoog, de hartslag te hoog en ik had bloedarmoede. De diagnose was een acute leukemie. Mijn moeder was 58 jaar toen zij is overleden aan leukemie. De wereld draaide 360 graden om. De schrik was groot. Toen ik enigszins was opgeknapt ben ik in bijzijn van mijn vrouw en dochter met een medisch transport naar huis gevlogen. Ik heb twee maanden in het Amphia ziekenhuis in Breda gelegen. Na diverse onderzoeken en enkele chemokuren heb ik uiteindelijk in het Erasmus in Rotterdam een beenmergtransplantatie ondergaan. Nadat ik er twee maanden had gelegen ben ik gaan revalideren. Ik heb vorige week een super goede uitslag gehad. Dat was positief nieuws. Het feit dat ik leef is al een wonder.’’

Wielertheater

Johan van der Velde (63), samen met zijn vrouw Josée ouders van drie kinderen (Ricardo, Alain en Danielle) en grootouders van vier kleinkinderen, zegt zich weer goed te voelen. ‘’Ik heb de laatste drie maanden samen met mijn vrouw zo ’n drieduizend kilometer gefietst. Op de E-bike weliswaar, maar je bent toch bezig. Daarnaast heb ik een racefiets met ondersteuning en pak ik ook de gewone racefiets. Rijd ik op mijn eigen tempo lekker door de polder en dat gaat goed. Het afgelopen weekend ben ik met mijn vrouw naar Texel geweest, zaten we in de B&B van Jeroen Mantel. De vakantie naar Spanje was vanwege de uitbraak van het coronavirus in het water gevallen. We zijn het eiland op de fiets rondgereden, heerlijk.’’ Johan van der Velde zou ook weer On Tour gaan met het wielertheater. ‘’We hadden acht wielertheaters, met Mart Smeets, Joop Zoetemelk, Leo van Vliet en Henk Lubberding. Deze gaan door de corona dit jaar niet door, zijn verschoven naar 2021. Het is jammer, maar gezondheid gaat voor alles. Je moet met zo ’n virus uitkijken en de regels naleven. Bovendien zit ik zelf ook in de risicogroep.’’

Metec

De van acute leukemie herstellende Johan van der Velde blijft in de wielrennerij als buschauffeur van de continentale wielerequipe Metec-TKH. ‘’Ik voel me goed, blijf onder controle bij de doctoren. Wielrennen is ook een virus, ik ben ermee geboren. Zo ’n bus blijft trekken, ben vier jaar chauffeur bij Roompot geweest. Het is leuk om als chauffeur bij Metec betrokken te blijven in de wielrennerij. Ik ben naar De Ster van Zwolle en Le Samyn in België gereden, waarna het wielrennen werd stopgezet vanwege de uitbraak van het coronavirus. Ik moet bekennen dat het op de bus best zwaar was. Achteraf viel dat best tegen. Ik wilde graag, maar ik kreeg last van vocht in de benen. De autobus rijden ging wel, maar je moet de bus wassen en van binnen schoon houden. Dit alles kostte veel energie. Ik zat toen even in twijfel, want ik kon niet goed lopen. Toen kwam de corona ertussen. Voor de wielersport kwam dat slecht uit, maar voor mij was het een kwestie van herstellen. Nu ik me conditioneel steeds beter voel, kan ik me beter bewegen. Kan ik ook weer op de bus rijden en hand en spandiensten doen.’’

Robert Gesink

Terugkomend op het Critérium du Dauphiné Libéré is Johan van der Velde sinds 1980 de enige Nederlander, die deze rittenkoers heeft gewonnen. De inwoner van Breda wacht na 40 jaar nog steeds op zijn opvolger. In plaats van een extra inspanning te leveren om een dergelijke koers in te gaan met de wil om deze echt te willen winnen moeten we kijken of Team Jumbo-Visma bereid is om in de 72e editie van de Dauphiné een Nederlandse troef uit te spelen met een kans voor de eindzege. Het team van Merijn Zeeman gaat naar de Provence om zich met Primož Roglic, Tom Dumoulin, Steven Kruijswijk, Wout van Aert, Sepp Kuss, Tony Martin en Robert Gesink voor te bereiden op de Tour de France. De Tourfavorieten Tom Dumoulin en Steven Kruijswijk zullen zich wellicht zonder risico gaan klaarstomen voor het moment-supreme. Er liggen dus kansen voor outsider Robert Gesink om Johan van der Velde op te volgen. Of misschien wel Wout Poels (Bahrein-Merida). Het Critérium du Dauphiné Libéré wordt verreden vanaf woensdag 12 augustus tot en met zondag 16 augustus.

Foto: © Sportfoto