DE CHOC IN DELEN

Door Jeroen Wielaert; Foto's: © ASO/A. Broadway en P. Ballet

Donderdag 30 juni

Het is zo’n 560 kilometer rijden, een kleine zes uur, deze keer, van huis naar Saint-Lô. Opmerkelijk verschil met vorig jaar, de Grand Départ van Utrecht: voor een keer tien minuten fietsen. Dat was erg leuk, maar deze reis is wel weer erg goed voor het gevoel dat de Tour iets ver van huis is. De reis erheen alleen al voor het Tourgevoel. 

Nooit was ik in Saint-Lô, net als alle andere volgers. Primeur in La Manche, het linker deel van Normandië. Permanence is in het Hippodrome. De stad is prominent in een regio waar paarden populairder zijn dan renners, lijkt het. Normandië wordt op het gebied van het wielrennen ook niet zo geheiligd als buurprovincie Bretagne die altijd wordt opgevoerd als de bakermat van gans de Franse wielerglorie. Het is een duidelijke waarheid: van Bretonse grond kwamen Jean Robic, Louison Bobet en Bernard Hinault. Normandië leverde een legende: Jacques Anquetil. Het blijft 3-1.

Het verkrijgen van de accreditatieversierselen gaat snel. Ik schud de hand van kameraad Philippe Brunel van L’Équipe, sinds 1976 in de Tour. Dit wordt mijn dertigste. In 1986 debuteerde ik voor een lang weekend, ook al in Normandië. Door files was ik destijds net te laat om de ritzege van Johan van der Velde mee te maken.

Nu gaat het eerst naar Sainte-Mère-Église. Ik herinner me dat de Tour er doorheen kwam na een etappestart in Cherbourg, juli 1994. Destijds had ik een maand eerder eerst de vijftigste herinnering aan D-Day verslagen voor de radio. Bij de terugkeer is het nog steeds  niet over met Normandië, Le Choc – de onophoudelijke beleving van wat er gebeurde op 6 juni 1944 en daarna.

John Steel bleef aan de toren van Sainte-Mère-Église  hangen, de vroege nacht van D-Day. Onder zijn replica gaan nu Marc Cavendish, Chris Froome en Marcel Kittel in vrede naar het podium, vervoerd in oude Amerikaanse legertrucks. Militaristische folklore.

Vrijdag 1 juli

Voor mij geen persconferenties. Opnieuw ga ik voor de omgevingsverhalen. In Cherbourg wil ik de finish zien van etappe 2. Na een kalme nacht in het oude Grand Hotel aan de haven is het goed beginnen met L’Équipe. Voor de Franse ziel zetten ze in op Pinot, Bardet, Barguil en nieuweling Julian Alaphilippe. Niets over Bauke Mollema en Tom Dumoulin.

Het is een en al regen. Voor mijn rubriek neus ik wat rond in Cherbourg. Utah Beach is de volgende halte, als finish van rit 1. Frappant om te constateren dat de aankomst loodrecht in de landingsrichting is van de Amerikaanse troepen, die morgen, 6 juni 1944. Direct denk ik aan een duel Kittel-Cavendish.

Het is een en al grijs en grauw om Mont-Saint-Michel. Ooit was ik er met mijn ouders, kwam er terug met mijn eerste vrouw en mijn dan nog heel jonge dochter, zag er als beroeps twee keer de Tour aankomen. Nu kan ik als volger niets anders dan meegaan met de bus – hekel aan. Er is verder weinig veranderd in het binnenmuurse van de oude kloosterheuvel. Veel toeristen, weinig monniken. Het is mijn ding niet, deze ansichtkaart. Naar Vire dan maar. Hotel Moderne is ook al geen opwindende ervaring. Heel rustig. Dat wel.

Zaterdag 2 juli

Het Village Départ is op een parkeerplaats, ver van de heilige ansichtkaart. Volgens de traditie is het eerst een klein half uur wachten om op de Presse Avant te komen, de parkeerplaats voor de voorrijders van de pers. Niet goed in het boek gekeken, of te laat vertrokken – het is weet als vanouds: de Reclamekaravaan zorgt voor een file van binnenkomers.  Eenmaal in het Volgdorp is Sir Gary Verity de eerste die ik tref. Hij is de man die de Tour naar Leeds en Yorkshire haalde in 2014. Op en top gentleman, vaak in de buurt van Christian Prudhomme. Ook deze keer.

‘Problemen met Brexit?’ grap ik in zijn richting.

Heer Gary pareert het met een brede glimlach. Hij zegt: “Problemen? Wij kennen alleen oplossingen!”

Ik ontmoet ook Jan van Zanen, burgemeester van Utrecht. Een jaar na de Grand Départ onder de Dom is hij maar wat blij om weer opgenomen te zijn in het Hoge Gezelschap der Tourheren.

‘Aftersale,’ zegt hij. Ik smoes wat met hem over wat er na de start van de Vuelta, Utrecht 2019, nog meer moet gebeuren. We worden het eens.

Ik ga alvast naar Saint-Lô voor mijn omgevingsverhaal van morgen. Ik bewonder er de geweldige oude stadsmuren. Lees wat er gebeurd is in juni 1044: totale verwoesting, in dienst van de bevrijding. Honderden burgerslachtoffers. Wist dit niet eerder. De Tour de France als leerproces.

Tijdig bij Utah Beach. Strijk neer bij de NOS-collega’s. Amitié du Tour. Loop dichter naar de aankomst, strijk neer bij de stand van commentator Jens Voigt. Bij hem is het maar een meter door de struikjes bij het dranghek, vijftig meer na de meet.

‘YESSSS!’ hoor ik ritwinnaar Cavendish roepen.

In de perszaal van Carentan tref ik David Walsh achter zijn laptop. De man die Armstrong hielp vloeren zegt:  ‘Cavendish stond al met een been in het graf. Nu staat hij op. Het is alsof Kittel de benen niet had. Maar Marc heeft ook veel kilo’s verloren, op weg naar Rio.’

Terug naar Vire. Het is er doods. Na de werkzaamheden kan ik nog net op tijd eten in Hotel de France.

Zondag 3 juli

In het Village Départ van Saint-Lô eerst maar eens een exemplaar van de Utrechtse Tourherinneringen overhandigen aan Christian Prudhomme. Ik hint op een nieuwe Grand Départ in Utrecht in 2025. Kan zomaar gebeuren, een Vuelta in 2019 verder.

Bel nog even met Van Zanen. De burgemeester heeft afgezien van een nieuw startdorp-bezoek. Hij is onder de indruk van zijn ervaringen bij de finish aan Utah-Beach: ‘We hebben er witte rozen neergelegd. Er waren veel burgemeesters, naast Prins Albert van Monaco. Na de ceremonie hebben we de duintop met het monument beklommen. Heel mooi, met een vliegshow.’

Werkelijk, de Tour doet alles aan historische verbanden. 

Ik ga alvast eens kijken bij de start in Granville. Het is er nog doodstil, deze zondagmiddag. Ben tijdig genoeg om in Bar Le Galion in Cancale na het slotuur van de rit te kijken, met Sagan als prima winnaar, vlak voor Alaphilippe. Met mij kijken er nog twee mannen en een vrouw naar. Vier uur later zit heel de bar en het plein eromheen vol met voetbalfans. Frankrijk wint. De verhouding tussen de Tour en het EK is wel duidelijk.  Na het EK is de Tour weer alleen voor het volk.